İzmirce
İzmir’e sık gelenler ve İzmir’de yaşayanlar bilir, sadece İzmirlilerin anladığı İzmir‘e özgü bazı kelimeler vardır. Kısaca İzmirce diye birşey var. İzmir’e geldiğinizde İzmir otellerinde konaklarken kahvaltı esnasında, “Gevrek veya boyoz ister misiniz?” diye sorabilirler. Hiç duymadıysanız veya yemediyseniz, “Boyoz nasıl birşey acaba?” diye aklınıza düşebilir.
İşte İzmirce dediğimiz, duymaya pek alışkın olmadığınız bu kelimeleri sizin için derledik.
Gevrek
Hiç tartışmasız simit en önemli sokak lezzetlerimizden biridir. Hatta kültürümüzün değişmez bir parçasıdır. Ama şurası çok açık ki, gevrek ve simit farklıdır. Bir kere gevrek nohut mayasından yapılır ve pekmezli suda pişirildikten sonra susamlanıp fırına verilir. Bu yüzden gevrektir yani çıtır çıtırdır. Simit ise şekerli, sütlü ve yağlı hamurdan yapılır. Daha kalın ve daha yumuşaktır. Kısaca gevrek İzmirdir, simit ise İstanbul.
Çiğdem
Herkes ayçekirdeğine çekirdek diyebilir. İzmirli için ayçekirdeği çiğdemdir. İzmir’de kabak çekirdeğine çekirdek denir, bilginize.
Darı
İzmir sokaklarında, Alaçatı plajlarında, Çeşme koylarında bir satıcının, “Süt darı!” diye bağırdığını duyuyorsanız, bilin ki o kişi mısır satıyor. Süt mısır seviyorsanız kaçırmayın deriz.
Klorak
Her ne kadar ‘Klorak’ bir çamaşır suyu markası olsa da İzmir’de çamaşır suyuna klorak denir.
Asfalya
Rumcadan gelen asfalya, sigorta kutusunun adıdır. İzmir’de evde elektrik ile ilgili bir sorun olduğunda sigortalar attı yerine asfalyalar attı olarak kullanılır. Ayrıca İzmirli biri, “Asfalyalarım attı” derse bilin ki bir şeye çok kızmış ve sinirleri bozuk.
Domat
Adından da anlaşılacağı üzere İzmir’de domatese domat denir. Bunun yanında mandalinaya da mandalin diyen olur.
Boyoz
Boyozun tam Türkçe karşılığı yok. İzmir mutfağına Sefarad Yahudileri tarafından getirilmiş olan boyoz için bir çeşit İzmir böreği diyebiliriz. Yumurta ve tulum peyniri ile uyum içindedir. Bu lezzeti mutlaka tadın.
Kumru
Bir çok kişi için kumru bir kuş türü olsa da, bir İzmirlinin aklına kumru denildiğinde hemen sandviç gelir. İzmir ile özdeşleşmiş bir sandviç olan kumru; hem kömürde pişirilmiş sucuk, salam, kaşar peyniriyle sıcak olarak, hem de sadece tulum peyniri, domates ve yeşil biber ile soğuk olarak servis edilir. Ekmeği gevrek gibi nohut mayasından yapılır.
Andaç
Andaç dilimizde kendini anımsatmak için kişiye verilen hediye, saklanan şey anlamına gelir. Ancak İzmir’de lise yıllığına andaç denir.
Bango
İzmirli biri, “Anahtar bangonun üzerinde” derse “Bango ne acaba?” diye düşünebilirsiniz. Mutfak tezgahının İzmirdeki adıdır bango, mutfağa doğru yönelebilirsiniz.
Meşe
Siz küçükken sokakta bilye ya da misket oynayabilirsiniz, biz İzmir’de meşe oynuyorduk.